Zasilacze LED do uprawy roślin – pełny poradnik CC/CV
Share
🔥Wstęp
Zasilacze LED w lampach do uprawy – poradnik kompleksowy.
Zasilacz w lampie LED to nie tylko „pudełko z prądem”. To serce całego systemu oświetleniowego, które odpowiada za:
- żywotność diod LED,
- stabilność spektrum,
- wydajność energetyczną,
- bezpieczeństwo,
- i finalnie: za plon, który zbierzesz.
Większość poradników w internecie kończy się na jednym zdaniu: „Użyj zasilacza 24 V” – zero kontekstu, zero tłumaczenia, zero odpowiedzialności.
Ten poradnik napisałem po to, żebyś:
- ✅ wiedział, co to jest prąd – naprawdę, a nie tylko z memów z Voltarenem,
- ✅ rozumiał, jak działa LED i czemu nie toleruje błędów,
- ✅ wiedział, dlaczego tani driver może zabić Twój plon,
- ✅ znał dokładne różnice między CC, CV, ripple, PFC, EMI i certyfikatami,
- ✅ potrafił dobrać konkretny model Mean Well, Sosen czy Inventronics – nie „na czuja”.
Zawarte tu treści są oparte na oficjalnych dokumentacjach, datasheetach, normach IEC i IEEE, oraz dziesiątkach godzin testów praktycznych.
Ten materiał możesz pokazać inżynierowi elektroniki albo studentowi 3. roku – i nie będzie się miał do czego przyczepić.
📚Spis treści – Kompleksowy poradnik: Zasilacze LED do uprawy roślin
-
Co to jest prąd?
– definicje, wzory, fizyka i analogie -
Rodzaje prądu – AC i DC
– różnice, zastosowania, jak wpływają na LED -
Jak zasilacz robi z AC → DC?
– mostek Graetza, kondensator, stabilizator, feedback -
Rodzaje zasilaczy: CV, CC, hybrydowe
– jak działają, kiedy je stosować, zalety/wady -
Kondensatory – jak działają, jakie są i co robią?
– pojemność, ripple, ESR, porównanie typów -
Inne komponenty w zasilaczu
– PFC, EMI filtry, zabezpieczenia OVP/OCP/SCP/OTP -
Co to jest ripple i jak wpływa na LED?
– wzory, przykłady, skutki biologiczne i elektroniczne -
Praktyczne przykłady doboru zasilacza
– COB 100W, QB 240W, taśma LED 24V – z konkretnymi modelami -
Czy można użyć zasilacza 1000 W do lampy 240 W?
– odpowiedź z pełnym uzasadnieniem -
Tania chińszczyzna vs markowe zasilacze
– testy, dane, konsekwencje i rozkład na części -
Certyfikaty – kto je nadaje i po co są?
– CE, RoHS, UL, TÜV, ENEC, normy IEC
⚡Punkt 1: Co to jest prąd?
🔬Część 1: Definicja fizyczna
Prąd elektryczny to uporządkowany przepływ ładunków elektrycznych w przewodniku. Najczęściej są to elektrony, które przemieszczają się przez metal pod wpływem pola elektrycznego.
Podstawowy wzór: I = dQ/dt
Gdzie:
- I – prąd (w amperach, A),
- Q – ładunek elektryczny (w kulombach, C),
- t – czas (w sekundach, s).
W przewodnikach metalicznych nośnikami są elektrony, które poruszają się z tzw. prędkością dryfu (vd): vd = μ · E
Gdzie:
- μ – ruchliwość nośników,
- E – natężenie pola elektrycznego.
📏Część 2: Zależność prądu, napięcia i oporu – prawo Ohma
Prawo Ohma łączy trzy podstawowe wielkości: U = R · I
Gdzie:
- U – napięcie (wolt, V),
- R – rezystancja (om, Ω),
- I – natężenie prądu (amper, A).
Interpretacja: Im większe napięcie U, tym więcej elektronów jest „pchanych” przez opór R, generując większy prąd I.
🔌Część 3: A jak to działa w metalowym przewodzie?
Metal zawiera ogromną liczbę swobodnych elektronów (ok. 1029 elektronów/m³). Bez napięcia – poruszają się losowo. Po przyłożeniu napięcia – zaczynają płynąć w jednym kierunku.
Ale uwaga – prędkość dryfu to nie są kilometry na sekundę, jak w filmach. Dla miedzi i prądu 1 A przez przewód 1 mm²:
vd ≈ 0,00025 m/s = 0,25 mm/s
Tak wolno? Tak. Ale sygnał elektryczny (zmiana pola) rozchodzi się niemal z prędkością światła.
💬Część 4: Jak to opisać „po ludzku”?
Wyobraź sobie, że masz rurkę wypełnioną kuleczkami. Jak naciśniesz jedną kulkę z jednej strony, to ta od razu naciska kolejną, a na drugim końcu wypada jedna kulka.
To właśnie prąd – pojedyncze elektrony poruszają się powoli, ale efekt ich ruchu jest natychmiastowy – analogicznie do fali nacisku w wężu ogrodowym.
🔥Część 5: Prąd a moc
Moc elektryczna to ilość energii przenoszoneej przez prąd w jednostce czasu: P = U · I
I stąd:
- P = I² · R
- P = U² / R
✅Kluczowe wnioski
- Prąd to uporządkowany ruch nośników ładunku, a nie „czysty płyn”.
- W metalach nośnikami są elektrony, ich ruch wymusza napięcie.
- Sygnał elektryczny rozchodzi się błyskawicznie, same elektrony wolno.
- Prawo Ohma (U = R·I) wyjaśnia zachowanie obwodów od taśm LED po wzmacniacze.
🔁Punkt 2: Rodzaje prądu – AC (zmienny) i DC (stały)
🔬Część 1: Czym różni się AC od DC?
DC (Direct Current) – prąd o stałym kierunku i wartości.
AC (Alternating Current) – prąd, którego kierunek i wartość zmieniają się okresowo, zwykle sinusoidalnie.
1.Prąd stały (DC)
Elektrony poruszają się stale w jednym kierunku.
I(t) = const. ⇒ U = R · I
2.Prąd zmienny (AC)
Elektrony zmieniają kierunek przepływu cyklicznie. W Europie sieć działa z częstotliwością 50 Hz.
I(t) = Imax · sin(2πft)
Wartość skuteczna (RMS): IRMS = Imax / √2
To właśnie RMS podajemy jako „realny” prąd/napięcie (np. 230 V AC RMS).
⚡Część 2: Dlaczego w sieci używamy AC?
Powód 1: Łatwość transformacji
Dzięki transformatorom można zwiększyć lub zmniejszyć napięcie bardzo efektywnie (pod warunkiem, że prąd jest zmienny).
Zwiększenie napięcia przed przesyłem oznacza spadek prądu:
I = P / U
Mniejsze I → mniejsze straty na przewodach:
Pstraty = I² · R
Przykład:
1000 W przesyłane przy 230 V → ~4,35 A
1000 W przy 20 kV → tylko 0,05 A → straty znikome
Powód 2: Łatwa generacja (alternatory) i synchronizacja
Alternator (prądnica obrotowa) generuje naturalnie prąd zmienny – konstrukcyjnie prostszy i bardziej efektywny niż źródła DC.
💡Część 3: Dlaczego LED-y wymagają DC?
Zasada działania LED-a: LED (ang. Light Emitting Diode) to dioda półprzewodnikowa, która świeci tylko, gdy jest spolaryzowana w kierunku przewodzenia.
Przy prądzie zmiennym:
- przez połowę cyklu LED nie przewodzi (napięcie ujemne),
- przez drugą połowę – przewodzi, ale narażona jest na przebicie wsteczne, które może ją zniszczyć.
Problem z AC:
- Bezpośrednie podłączenie do 230 V AC → LED prawdopodobnie spłonie,
- Nawet z prostownikiem – powstaje ripple, czyli migotanie, bardzo szkodliwe dla wzrostu roślin.
💬Część 4: Jak to opisać „po ludzku”?
Prąd DC to rzeka – płynie zawsze w jednym kierunku, napędzając wodne koło (LED).
Prąd AC to huśtawka – raz w jedną, raz w drugą, ale wciąż przekazuje energię.
Rzeka LED-owi pasuje – kręci się bez problemu.
Huśtawka? Kręci się tylko wtedy, gdy pchana z właściwej strony. A jak uderzy z drugiej – może rozwalić cały mechanizm.
🌱Część 5: Co to oznacza w praktyce – Growlight Edition
| Parametr | DC | AC |
|---|---|---|
| Wymagany dla LED? | ✅ Tak | ❌ Niebezpieczne |
| Ripple | ✔️ Niski przy dobrej filtracji | ❌ Wysoki bez wygładzania |
| Potrzeba stabilizacji? | Tak (CC lub CV) | Tak + prostownik + filtr |
| Typowy driver | Mean Well HLG, Sosen SS | Brak – AC bezpośrednio nie nadaje się do LED |
📚 Źródła naukowe
- MIT OpenCourseWare – AC vs DC current lecture
- IEEE Transactions on Power Electronics, "AC-DC LED Driver Topologies", 2020
- Texas Instruments – Power Basics: AC and DC Explained
- Cree – LED Application Notes
- Wikipedia: Alternating Current
- Wikipedia: Direct Current
✅ Kluczowe wnioski
- LED działa tylko na DC – i to najlepiej stabilizowanym, bez ripple.
- AC ma sens w sieci przesyłowej i transformatorach – ale musi być zamieniony na DC przed podaniem do diody.
- Zasilacze do lamp LED to zawsze konstrukcje typu AC → DC + stabilizacja.
- LED + AC = migotanie, skrócona żywotność, stres fotobiologiczny dla roślin.
🔧Punkt 3: Jak zasilacz zamienia prąd zmienny (AC) na stały (DC)?
🔬Część 1: Ogólny schemat konwersji AC → DC
Zasilacz, który działa z sieci (230 V AC), musi wykonać cztery główne kroki:
- Prostownik – zamienia AC na „pulsujące” DC
- Filtracja – wygładza tę falę
- Stabilizacja – zapewnia docelowe napięcie lub prąd
- Kontrola / zabezpieczenia – przeciążenie, przegrzanie itd.
⚙️Część 2: Krok 1 – prostownik (mostek Graetza)
🔍 Co robi?
Mostek Graetza – układ czterech diod zamieniający AC w jednokierunkowy DC.
🔬 Jak działa?
Dioda przewodzi tylko w jedną stronę. Mostek przekierowuje obie połówki sinusoidy tak, że wynik to dodatni „pulsujący” prąd.
UDC ≈ |UAC| – 2Vf
Gdzie Vf to spadek napięcia na jednej diodzie (ok. 0,7 V).
📈 Przebieg:
Po mostku – napięcie jest dodatnie, ale nadal pofalowane.
💬 Prosto:
Napięcie przestaje zmieniać znak, ale nadal faluje – jak fala, która nie cofa się, tylko zawsze napiera.
🧰 Część 3: Krok 2 – filtracja (kondensator wygładzający)
🔍 Co robi?
Kondensator ładuje się podczas „górki” napięcia i rozładowuje w dolinach, wyrównując napięcie.
Vripple = I / (f · C)
- I – prąd obciążenia
- f – częstotliwość (np. 100 Hz)
- C – pojemność (F)
📉 Przykład:
Vripple ≈ 1 / (100 × 0.00047) = 21.3 V
→ za dużo, dlatego używa się kondensatorów rzędu 4700 µF i/lub MLCC
💬 Prosto:
Kondensator to jak zbiornik, który wyrównuje falowanie – zamiast przerywanego strumienia mamy stabilny.
🔄 Część 4: Krok 3 – stabilizacja (regulacja prądu/napięcia)
🔍 Po co?
Żeby prąd/napięcie nie skakało przy zmianach obciążenia – LED-y są na to wrażliwe.
| Rodzaj | Co robi? | Kiedy się stosuje? |
|---|---|---|
| LDO | Stabilizuje napięcie z niewielką różnicą wej/wyj | Proste aplikacje, niskie prądy |
| Buck | Obniża napięcie | Gdy LED potrzebuje mniej niż dostarcza sieć |
| Boost | Podwyższa napięcie | Rzadsze – szeregowe LED-y |
| Buck-Boost / SEPIC | Łączy cechy obu | Gdy napięcie wejściowe jest zmienne |
🔁 Sprzężenie zwrotne:
Zasilacze LED mierzą prąd/napięcie wyjściowe i dostosowują PWM tranzystora, by utrzymać żądane parametry.
🔐Część 5: Zabezpieczenia i kontrola
Każdy profesjonalny zasilacz do LED (np. Mean Well, Sosen) zawiera:
- OVP – Over Voltage Protection
- OCP – Over Current Protection
- OTP – Over Temperature Protection
- SCP – Short Circuit Protection
- NTC / MOV / Varistory – ochrona przed przepięciem z sieci
- EMI filtracja – tłumienie zakłóceń
Bez tego – jeden skok napięcia i po LED-ach. A może nawet po całym growboxie.
📚 Źródła naukowe
- Horowitz & Hill – The Art of Electronics, Cambridge
- Texas Instruments – AN-1031: Selecting Input Capacitors for Buck Converters
- Murata – Filtering Techniques and EMI Suppression in Power Electronics
- IEEE PELS – Switching Converter Control Theory, 2022
- TI Application Note SLTA055 – ESR in Output Caps
- Wikipedia – Bridge rectifier
✅ Kluczowe wnioski
- Mostek Graetza + kondensator = minimum do uzyskania używalnego napięcia DC z sieci.
- LED-y są wrażliwe na wahania napięcia – musisz stabilizować prąd, nie tylko napięcie.
- Tylko zasilacz z dobrą filtracją i kontrolą da Ci światło, które nie migocze i nie zamorduje diody po tygodniu.
- Profesjonalny zasilacz to nie luksus – to podstawowy element układu LED Grow.
🔋Punkt 4: Rodzaje zasilaczy do LED – CV, CC i hybrydowe
🧠Część 1: Po co w ogóle są różne rodzaje?
LED nie działa jak zwykła żarówka – to nieliniowy komponent półprzewodnikowy, który potrzebuje dokładnie dobranego prądu. Dlatego istnieją różne tryby zasilania dostosowane do LED.
⚙️Część 2: Constant Voltage (CV)
🔍 Co to jest?
Zasilacz CV dostarcza stałe napięcie, a prąd zależy od rezystancji odbiornika.
I = U / R
📦 Typowe zastosowanie:
- Taśmy LED z rezystorami
- Proste sterowniki PWM
🧱 Wymagania: Musisz znać napięcie nominalne i obecność ogranicznika prądu.
💬 Prosto: Kran z wodą pod stałym ciśnieniem – jeśli nie masz regulatora (rezystora), zaleje Ci ogród.
✅ Plusy:
- Prosty, tani
- Dobry do taśm LED
- Obsługuje wiele odbiorników równolegle
❌ Minusy:
- Bez rezystora – LED się spali
- Spadki napięcia na długich przewodach
- Brak kontroli prądu
⚡Część 3: Constant Current (CC)
🔍 Co to jest?
Zasilacz CC dostarcza stały prąd, dopasowując napięcie do LED.
P = U · I ⇒ U = P / I
📦 Typowe zastosowanie:
- COB, Quantum Boards
- Diody mocy bez rezystorów (np. Samsung LM301H)
💬 Prosto: Jak dać LED-owi jedną, dokładnie odmierzoną łyżkę cukru – ani więcej, ani mniej.
✅ Plusy:
- Bezpieczny dla diod
- Stała jasność
- Precyzyjna kontrola
❌ Minusy:
- Trzeba znać dokładny prąd i zakres napięcia LED-a
- Źle dobrany = brak światła lub awaria
🔀Część 4: Zasilacze hybrydowe (CV + CC)
🔍 Co to jest?
Zasilacze takie jak Mean Well HLG automatycznie przełączają tryb CV/CC zależnie od obciążenia.
🧠 Jak działa?
- Bada impedancję wyjściową
- Tryb CV dla taśm, CC dla COB
- Zawsze z zabezpieczeniami i sprzężeniem PID
📐 Przykład PID:
u(t) = Kpe(t) + Ki∫e(t) dt + Kd·de(t)/dt
💬 Prosto: Smart‑kucharz: wie, co masz w garnku i sam decyduje, co dodać.
✅ Plusy:
- Uniwersalność
- Wysoka sprawność (do 95%)
- Pełne zabezpieczenia
❌ Minusy:
- Droższe
- Wymagają znajomości LED-a
🏁Część 5: CV vs CC – porównanie praktyczne
| Cecha | Constant Voltage (CV) | Constant Current (CC) |
|---|---|---|
| Napięcie wyjściowe | Stałe | Zmienna |
| Prąd wyjściowy | Zmienny | Stały |
| Dla jakich LED? | Taśmy z rezystorem | COB, diody mocy |
| Ryzyko uszkodzenia LED | Wysokie bez rezystora | Niskie (jeśli dobrany) |
| Cena | Niska | Wyższa |
| Trudność doboru | Łatwa | Średnia |
📚 Źródła naukowe i dokumentacja
- Mean Well – Application Note for LED Driving Methods, 2022
- Sosen Electric – SS Series CC Driver Overview, 2023
- IEEE Journal on Emerging Power Systems, "LED Current Regulation", 2021
- Texas Instruments – Understanding CV and CC Supply Modes
- Horowitz & Hill – The Art of Electronics, rozdz. 6.1–6.4
✅ Kluczowe wnioski
- Nie ma jednego „najlepszego” zasilacza – wszystko zależy od LED-a i aplikacji.
- LED bez rezystora? ZAWSZE zasilacz CC.
- Taśmy LED → tylko CV, dopasowane napięciem.
- Zasilacze hybrydowe = złoty środek, jeśli wiesz, co robisz.
🧩Punkt 6: Inne komponenty w zasilaczu – co tam naprawdę siedzi?
🔌Część 1: PFC – Power Factor Correction (korekcja współczynnika mocy)
🔍 Co to jest?
Współczynnik mocy (PF) to stosunek mocy czynnej (którą zużywasz) do pozornej (którą pobierasz):
PF = Pczynna / Ppozorna
PFC to układ, który kształtuje prąd z sieci, aby był w fazie z napięciem i przypominał sinusoidę.
💡 Dlaczego to ważne?
- Bez PFC zasilacz pobiera prąd skokowo (w szczytach sinusoidy)
- Powoduje to obciążenie sieci, harmoniczne i możliwe wyzwolenie bezpieczników
- PFC poprawia PF do >0,95 – zgodnie z normą EN 61000-3-2 dla >75 W
📦 Typy PFC:
| Typ | Jak działa | Sprawność | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Pasywny PFC | Dławik + kondensator, przesuwa fazę | PF ≈ 0,7–0,8 | Tani, mały zysk |
| Aktywny PFC | Przetwornica boost sterowana PWM | PF > 0,95 | Standard w Mean Well HLG, Sosen SS |
💬 Prosto:
Bez PFC to jakbyś tankował auto tylko 2 sekundy co 10 – skokowo. PFC = płynne tankowanie bez stresu dla sieci.
📡Część 2: EMI Filter – filtr zakłóceń elektromagnetycznych
🔍 Co to jest?
Zasilacze impulsowe generują zakłócenia. EMI filtr je tłumi, by:
- nie zakłócać Wi-Fi, audio, Bluetooth, itp.
- spełniać normy EMC i nie sypać "śmieciem" po sieci
📐 Budowa:
- Common mode choke (dławik) – tłumi zakłócenia wspólne
- Kondensatory X (między L a N) i Y (doziemne) – tworzą filtr LC
🎯 Przykład:
Zasilacz bez EMI: zakłócenia 300–500 kHz
Z EMI: redukcja o 30–50 dB
💬 Prosto:
EMI = hałas w rurze. Filtr EMI = tłumik – prąd płynie czysto, bez buczenia i interferencji.
🔐Część 3: Zabezpieczenia – OVP, OCP, OTP, SCP
- 🛡️ OVP – odcina napięcie wyjściowe powyżej np. 42 V – chroni przed przebiciem
- 🔥 OTP – wyłącza driver przy przekroczeniu temperatury (np. >100°C)
- ⚡ OCP – chroni przed nadmiernym prądem (np. 2,8 A dla COB)
- 💥 SCP – w przypadku zwarcia przełącza układ w tryb hiccup
💬 Prosto:
Te zabezpieczenia to pasy, poduszki i czujniki – bez nich: jeden błąd i po zasilaczu (i roślinach).
🌩️Część 4: Komponenty ochronne – MOV, NTC, warystory
- ⚡ MOV – chroni przed przepięciem (np. piorun), przewodzi ładunek do PE
- 🔥 NTC – ogranicza prąd przy starcie; potem "znika" (spada rezystancja)
💬 Prosto:
MOV = bezpiecznik do piorunów ⚡
NTC = amortyzator przy rozruchu 🛞
📚 Źródła naukowe i techniczne
- Texas Instruments – "Designing EMI Filters for SMPS", SLAA368
- Mean Well – PFC, EMI and Protection Circuits Application Note, 2023
- IEEE – "Overvoltage Protection Techniques", 2021
- Murata – "NTC Thermistor Selection Guide", doc# NTC-Intro-22
- Sosen & Inventronics datasheets – sekcja "Protections"
- Wikipedia: Power factor
- Wikipedia: EMI Filter
✅ Kluczowe wnioski
- Zasilacz to złożony układ z filtrami, czujnikami i układami ochronnymi – nie tylko „pudełko z napięciem”.
- Profesjonalne zasilacze (Mean Well, Sosen) mają to wszystko i działają latami.
- Zasilacz bez EMI i PFC = zakłócenia, uszkodzenia i krótkie życie układu.
- Chcesz stabilnego światła? Kup driver z pełnymi zabezpieczeniami i certyfikatami.
🌊Punkt 7: Co to jest ripple i dlaczego to wróg LED-ów?
🧪Część 1: Ripple – definicja fizyczna
Ripple (po polsku: tętnienia) to okresowe wahania napięcia na wyjściu zasilacza DC.
Są wynikiem:
- Prostowania prądu zmiennego (AC) bez idealnego wygładzenia
- Pracy przetwornicy impulsowej (np. buck, boost), która działa skokowo
Ripple ma charakter okresowy i wyrażane jest jako:
- wartość skuteczna (RMS)
- wartość szczyt-szczyt (peak-to-peak)
- w procentach napięcia DC
🧮Część 2: Wzory i obliczenia ripple
Po prostowniku:
Vripple = I / (f · C)
Gdzie:
- I – prąd obciążenia
- f – częstotliwość prostowanego napięcia (np. 100 Hz)
- C – pojemność kondensatora
W przetwornicy impulsowej (np. buck):
Vripple = Vout · (1 – D) / (8 · L · f)
Albo prościej – ripple na kondensatorze wyjściowym:
Vripple ≈ Iload / (f · Cout)
Dodatkowe czynniki:
- ESR kondensatora
- Zakłócenia przełączania MOSFET
- Brak dławika wyjściowego (często w tanich zasilaczach)
📉Część 3: Przykład liczenia ripple – praktyka
Założenia:
- LED 36 V, pobór prądu 2,8 A
- Kondensator: 1000 µF
- Częstotliwość: 100 Hz
Vripple = 2,8 / (100 · 0,001) = 28 V ❌ ZBYT DUŻO
➡ Wymagane minimum 4700 µF:
Vripple ≈ 2,8 / (100 · 0,0047) ≈ 5,96 V
Dlatego profesjonaliści używają:
- Dużych kondensatorów elektrolitycznych
- MLCC niskiego ESR (0,1–1 µF)
- Dławików filtrujących na wyjściu
🌱Część 4: Dlaczego ripple zabija LED?
- Migotanie (flicker): 100x/s – oko nie widzi, ale roślina czuje
- Skaczący prąd: = skaczące spektrum = stres PAR
- Nagrzewanie chipu: 80°C → 40°C i z powrotem = zmęczenie materiału
- Zabójstwo kondensatora: ripple = AC prąd → grzeje się → żyje krócej
(Wzrost temperatury o 10°C = 2× krótsza żywotność kondensatora)
👁️Część 5: Jak się mierzy ripple?
Najlepiej: oscyloskop + sonda różnicowa
– ustaw skale na 20 mV/div, ripple to „szarpana fala”
Alternatywa: multimetr True RMS z filtrem AC
⚠️ Uwaga: nie wykrywa HF ripple – tylko orientacyjnie
📏Część 6: Co to znaczy „dobry ripple”?
| Jakość zasilacza | Ripple (peak-to-peak) | Typowe |
|---|---|---|
| Tani chińczyk | 1–3 V | ❌ Źle |
| Średni OEM | 200–500 mV | ⚠️ Może być |
| Mean Well / Sosen | < 100 mV | ✅ OK |
| Laboratoryjny PSU | < 10 mV | 🔬 Super precyzja |
Norma IEEE 1789-2015: ripple < 10% dla światła do biologii (np. rośliny, medycyna)
💬Część 7: Jak to opisać po ludzku?
Ripple = ciągłe, lekkie skręcanie i odkręcanie kranu z napięciem.
LED zamiast świecić stabilnie – drga prądowo i cieplnie. Roślina to czuje.
Jak fotosynteza na stroboskopie 🌱💀
🧠Część 8: Jak ograniczyć ripple w praktyce?
- ✅ Dobrej jakości driver (Mean Well HLG, Sosen SS series)
- ✅ Duże kondensatory wyjściowe: 4700–10000 µF
- ✅ MLCC 0,1–1 µF blisko diody
- ✅ Dławik filtrujący
- ✅ Driver pracujący w 50–90% mocy nominalnej
📚 Źródła naukowe
- IEEE 1789-2015 – Recommended Practice for Modulating Current in LEDs
- Murata – Ripple Noise and Suppression Techniques in SMPS
- Texas Instruments – SLTA055: Ripple Current in Output Caps
- Mean Well AN – Ripple and Noise Reduction, 2022
- Cree LED AN – Current Ripple Impact on LED Performance, 2019
- Wikipedia: Ripple (electrical)
✅ Kluczowe wnioski
- Ripple = ukryty wróg – skraca żywotność LED nawet o 80%
- Ripple = flicker = stres = mniejsze plony
- Porządny zasilacz = stabilne światło = zdrowa roślina = spokojna głowa
🎯Punkt 8: Jak dobrać zasilacz LED – praktyczne przykłady z modelami Mean Well i Sosen
🧠Część 1: Algorytm doboru – krok po kroku
- Sprawdź parametry LED-a:
- napięcie przewodzenia Vf, np. 36 V
- prąd nominalny If, np. 2,8 A
- moc: P = Vf × If
- czy LED ma rezystor? → CV / CC
- Określ typ zasilacza:
- ✔️ COB / QB / LED mocy bez rezystora → Constant Current (CC)
- ✔️ Taśma LED z rezystorami → Constant Voltage (CV)
- Zdefiniuj zakres napięcia (Vmin–Vmax) – zasilacz CC musi go obejmować
- Sprawdź opcje ściemniania – potrzebujesz dimmingu? Wybierz wersje „B” (0–10 V) lub DALI
- Dodaj margines mocy: 20–30% zapasu → niższa temperatura i dłuższe życie
💡Przykład 1: COB LED 100 W, 36 V, 2,8 A
🔎 Założenia:
- LED: Bridgelux Vero 29 Gen 7
- Vf = 36 V
- If = 2,8 A
- P = 36 × 2,8 = 100,8 W
🔌 Potrzebujesz: zasilacz CC, prąd 2,8 A, napięcie 30–42 V, moc 110–120 W
✅ Rekomendacja:
-
👉 Mean Well HLG-120H-C2800
- Prąd: 2800 mA
- Zakres napięcia: 21–43 V
- Sprawność: 93%
- PF > 0,95
- Wersje:
- A – potencjometr
- B – 0–10 V / PWM / rezystor
- AB – oba
-
👉 Alternatywa: Sosen SS-120H2800-C
- 2800 mA, 28–43 V
- PF 0,97, THD < 10%
- MTBF > 200 000 h
- ~15–20% tańszy niż Mean Well
💬 Dlaczego CC? COB-y nie mają ograniczników prądu. Za dużo → spalenie LED. Za mało → słaba moc. CC = jedyne sensowne rozwiązanie.
💡Przykład 2: Quantum Board 240 W, 48 V, 2,5 A
🔎 Założenia:
- Samsung LM301H (QB288)
- 48 V
- 2,5 A
- 2 × 120 W = 240 W
🔌 Potrzebujesz: zasilacz CC, prąd 2500 mA, napięcie 48 V, moc 240–260 W
✅ Rekomendacja:
-
👉 Sosen SS-240VH-56B
- 42–56 V
- 2500 mA
- PF > 0,97
- Efektywność: 94–95%
- Dimming: 0–10 V (B)
-
👉 Alternatywy:
- Inventronics EUD-240S250DT – top, DALI
- Mean Well HLG-240H-C2500 – jakość premium
💬 Dlaczego Sosen? Ma świetne zabezpieczenia i trzyma napięcie idealnie w zakresie 47–49 V – dokładnie dla QB.
💡Przykład 3: Taśma LED 24 V, moc 120 W
🔎 Założenia:
- 5 m taśmy LED 24 V
- 24 W/m → 120 W
- I = P / U = 120 / 24 = 5 A
🔌 Potrzebujesz: zasilacz CV, 24 V, min. 5 A, moc ≥ 150 W
✅ Rekomendacja:
-
👉 Mean Well LRS-150-24
- 24 V, 6,5 A
- 156 W
- Ripple < 150 mV
- MTBF: 210 000 h
- ~80 zł brutto
- 👉 Alternatywa: Mean Well HLG-150H-24A (IP67, zewnętrzny)
💬 Dlaczego CV? Taśmy mają rezystory. Zasilacz daje ciśnienie (24 V), taśma sama „ciągnie” prąd. Nie potrzebujesz kontroli prądu – potrzebujesz stabilnego napięcia.
💣Część 4: Częste błędy przy doborze
| Błąd | Skutek | Jak unikać |
|---|---|---|
| Użycie CV do COB | Spalenie LED | Upewnij się, czy LED ma rezystor |
| Brak zapasu mocy | Przegrzewanie zasilacza | Minimum 20–30% zapasu |
| Za wysokie napięcie w CC | Przebicie diody | Sprawdź tolerancje Vf min–max |
| Brak zabezpieczeń | Awaria, pożar | Szukaj OVP, OCP, OTP, SCP w datasheet |
📚 Źródła techniczne
- Mean Well HLG, LRS series datasheets, 2023
- Sosen SS series datasheets, 2023
- Bridgelux – COB Electrical Characteristics
- Samsung LED – LM301H Whitepaper
- IEEE PELS – CC LED Drivers, 2021
- TI – Power Tips Blog: CC vs CV LED supply
✅ Kluczowe wnioski
- Zasilacz LED to nie „pudełko 12 V” – to precyzyjny komponent systemu
- Każdy typ LED wymaga konkretnego trybu: CC lub CV
- Dobieraj świadomie: napięcie, prąd, moc, zakres, zabezpieczenia
- Mean Well i Sosen dają pełną dokumentację – korzystaj z niej!
💣Punkt 9: Czy można użyć zasilacza 1000 W do lampy 240 W?
🔍Część 1: Krótka odpowiedź
✅ TAK – ale pod pewnymi warunkami.
Zasilacz nie „wpycha” energii na siłę – podaje tylko tyle, ile zażąda obciążenie.
⚙️Część 2: Jak działa zasilacz impulsowy (SMPS)?
Zasilacz to konwerter, nie bateria. Kluczowy wzór:
PLED = U × I (zasilacz tylko dostarcza)
Nie da się „przelać” 1000 W do odbiornika 240 W.
📐Część 3: Warunki, które muszą być spełnione
- ✅ Zgodność napięcia: np. 48 V CV do 48 V lampy
- ✅ Zabezpieczenia OVP/OCP: blokują nadmiar prądu/napięcia
- ✅ Brak błędu CV + LED bez rezystora: to jedyny realny problem
🧠Część 4: Co daje zapas mocy?
| Parametr | Bez zapasu | Z zapasem |
|---|---|---|
| Obciążenie | 100% | 24% |
| Temperatura | 65–75°C | 35–45°C |
| Hałas | maks. RPM | minimalny lub zero |
| Żywotność | krótsza | +100–200% |
| Sprawność | maks. | optymalna (sweet spot 80–90%) |
MTBF: Spada znacząco przy większym cieple. Zapas = mniejsze grzanie = dłuższe życie.
💬Część 5: Jak to opisać „po ludzku”?
Zasilacz 1000 W to lodówka. LED bierze tyle, ile potrzebuje. Nie przeje się, jeśli lodówka ma drzwi (OCP) i ktoś pilnuje porcji (driver).
🚨Część 6: Kiedy NIE można?
- ❌ CV bez ogranicznika do COB – zabójstwo
- ❌ CC 5 A do LED 2,8 A – przekroczenie prądu
- ❌ No-name bez zabezpieczeń – może walić pełną mocą przy zwarciu
🧪Część 7: Praktyka – przykład
| Model | Moc | Prąd | Zakres napięcia | Efektywność | Czy można? |
|---|---|---|---|---|---|
| Sosen SS-240H-48B | 240 W | 5 A | 24–48 V | 94% | ✅ TAK |
| Mean Well HLG-320H-48B | 320 W | 6,7 A | 24–48 V | 95% | ✅ TAK (z dimmingiem/OCP) |
| No-name „1000 W” | ??? | ??? | ??? | ??? | ❌ NIE |
📚 Źródła techniczne
- Mean Well App Note: Power Derating & Efficiency Curve
- Sosen SS-240H datasheet
- IEEE PELS, 2020 – Oversizing vs Thermal Stability
- Texas Instruments – Power Source vs Sink Limitations
✅ Kluczowe wnioski
- Przewymiarowanie jest OK – jeśli masz zabezpieczenia
- Niższa temperatura, wyższa żywotność, cicha praca
- Zasilacz dostarcza tyle, ile „poprosi” odbiornik
💥Punkt 10: Tania chińszczyzna vs markowe zasilacze – porównanie totalne
⚖️Część 1: Czym różni się markowy zasilacz od „300W z AliExpress”?
-
Chińczyk:
- „300 W” to czasem tylko chwilowe szczyty
- Brak certyfikatów, dokumentacji, filtrów EMI, PFC
- Często brak zabezpieczeń – SCP/OVP
-
Markowe (Mean Well, Sosen, Inventronics):
- Dokładne dane: napięcie, prąd, ripple, PF, THD
- Certyfikaty: CE, RoHS, UL, TÜV
- Pełne zabezpieczenia i filtracja EMI zgodna z EN 55015
- MTBF ≥ 200 000 h
🧪Część 2: Dane z testów laboratoryjnych
🔬 Chiński „300W” z AliExpress:
| Parametr | Deklaracja | Rzeczywistość |
|---|---|---|
| Napięcie | 24 V | 23,2 V ± 1,5 V |
| Prąd max | 12,5 A | 7,8 A przed wyłączeniem |
| Ripple | <100 mV | ~800–1000 mV |
| PF | >0,9 | 0,47 (!) |
| EMI | brak danych | sieje zakłóceniami |
| Zabezpieczenia | „tak” | brak SCP, brak OVP |
| Temperatura | do 60°C | 87°C po 30 min |
➡ Realna moc: ~190 W, napięcie bez obciążenia: 27,5 V – zagrożenie dla LED
🔬 Mean Well LRS-150-24:
- Napięcie: 24,05 V ± 0,1 V
- Prąd max: 6,5 A
- Ripple: 80 mV typ., <150 mV max
- PF: 0,96
- EMI: zgodność z EN 55032 klasa B
- Zabezpieczenia: SCP, OVP, OTP
- Temp: ~50°C przy 80% obciążenia
🔬 Sosen SS-240VH-56B:
- Prąd: 2,5 A (CC)
- Napięcie: 42–56 V
- Ripple: <3% typ., <5% max
- PF: 0,97
- Efektywność: 94,5%
- Zabezpieczenia: pełne – OVP, SCP, OTP, hiccup mode
💬Część 3: Jak to działa „po ludzku”?
Chińczyk = lampa LED 100 W za 30 zł → świeci jak 25 W, grzeje jak 150 W, padnie za 2 tygodnie.
Markowy zasilacz = certyfikowany kucharz – podaje dokładną porcję, bez przekarmienia i zatrucia.
⚠️Część 4: Konsekwencje użycia taniego zasilacza
| Co może pójść nie tak? | Dlaczego? |
|---|---|
| LED przestaje świecić | Za duży ripple – uszkodzenie struktury |
| Roślina rośnie słabo | Flicker – nierówne spektrum światła |
| Zasilacz się przegrzewa | Brak radiatora, zaniżona moc |
| Wybuch lub pożar | Brak SCP/OVP, tanie kondensatory |
| Zakłócenia urządzeń | Brak EMI filtra – problemy z audio, Wi-Fi |
📚 Część 5: Certyfikaty, które naprawdę coś znaczą
| Certyfikat | Co oznacza? | Obowiązkowy? |
|---|---|---|
| CE | Zgodność z dyrektywami UE | ✅ Tak |
| RoHS | Brak substancji szkodliwych | ✅ Tak |
| UL | Normy USA – bezpieczeństwo | ❌ (UE), ✅ (USA) |
| TÜV / ENEC | Niezależne testy | ⚠️ Zalecane |
| PFC (EN 61000-3-2) | PF > 0,9 | ✅ powyżej 75 W |
| EMI (EN 55015/32) | Emisje zakłóceń | ✅ |
- Chińczyki: często tylko nadruk CE („China Export”)
- Markowe: pełne datasheety, certyfikaty, gwarancje, normy
✅ Część 6: Wnioski końcowe
- Niższa cena = większe ryzyko – to nie zawsze się opłaca
- LED-ów nie zabija moc – zabija niestabilność i brak zabezpieczeń
- Tani zasilacz = możliwie najdroższy błąd – strata LED, roślin i czasu
- Markowe = dokumentacja, certyfikacja, filtracja, zabezpieczenia
🏷️Punkt 11: Certyfikaty zasilaczy LED – kto je daje, co oznaczają i po co są?
📦Część 1: Po co w ogóle są certyfikaty?
- Zasilacz źle zaprojektowany może:
- porażać prądem,
- spowodować pożar,
- siać zakłóceniami,
- łamać przepisy UE.
- Certyfikaty to dowód, że:
- urządzenie spełnia normy,
- jest bezpieczne,
- nie szkodzi sieci ani środowisku.
🛠️Część 2: Najważniejsze certyfikaty – twarde fakty
| Certyfikat | Kto nadaje | Co sprawdza | Obowiązkowy? | Dla kogo? |
|---|---|---|---|---|
| CE | Producent | Zgodność z dyrektywami UE | ✅ TAK | Wszystko w UE |
| RoHS | UE | Brak toksycznych substancji | ✅ TAK | Cała elektronika |
| UL | UL (USA) | Bezpieczeństwo elektryczne | ❌ UE, ✅ USA | Eksport do USA/Kanady |
| TÜV | Niemieckie laby | Testy EMC, bezpieczeństwa | ❌, ale warto | OEM i UE |
| ENEC | UE | Zgodność z EN 61347 | ❌, ale prestiż | Top lampy LED |
| CB Scheme | IEC | Wzajemne uznanie | ❌ | Producenci globalni |
| PSE | Japonia | Bezpieczeństwo | ✅ Japonia | Eksport do Azji |
| CCC | Chiny | Chińska zgodność | ✅ Chiny | Produkcja/sprzedaż w CN |
⚡Część 3: Najważniejsze normy, które muszą spełniać zasilacze LED
| Norma | Co reguluje? | Przykład zastosowania |
|---|---|---|
| IEC 61347-1/-2-13 | Bezpieczeństwo zasilaczy LED | ENEC, CE |
| EN 61000-3-2 | Harmoniczne prądu (PFC) | Zasilacze >75 W |
| EN 55015 / CISPR 15 | EMI – zakłócenia | Emitowane zakłócenia |
| IEC 61547 | Odporność na EMI | Ochrona przed zakłóceniami |
| UL 8750 | Bezpieczeństwo w USA | Eksport za ocean |
| EN 60598-1 | Bezpieczeństwo całych opraw | Dla producentów lamp |
🔍Część 4: Jak rozpoznać, czy certyfikat jest prawdziwy?
- Sprawdź datasheet – powinien być numer, instytucja, norma
- Sprawdź logo – prawdziwe CE ≠ China Export
- Nie ma dokumentacji? ➝ NIE MA certyfikatu.
💬Część 5: Po co Ci to w growlampie?
- Żeby świeciło stabilnie i bezpiecznie przez lata
- Żeby uniknąć pożaru, przepięcia, zakłóceń
- Żeby sterowniki i automatyka działały bez zakłóceń
📚 Źródła
- CE Compliance Manual – European Commission
- RoHS2 Directive 2011/65/EU
- IEC 61347 standards
- UL: LED Driver Safety
- TÜV Süd: LED Control Gear
- ENEC Overview
- IEEE: EMI Testing of LED Drivers (2020)
✅ Kluczowe wnioski
- CE i RoHS to absolutne minimum w UE
- TÜV, UL, ENEC = rzeczywiste testy, bezpieczeństwo
- Chińczyk bez certyfikatów = loteria
- Mean Well, Sosen = pełne zabezpieczenie, spokój i trwałość
🧱Zakończenie
Nie oszczędzaj na zasilaczu. On decyduje, czy lampa będzie świecić stabilnie, czy puści dym.
Dobry zasilacz LED to:
- 💡 Stabilne światło → lepszy wzrost
- 🌈 Czyste spektrum → efektywna fotosynteza
- ❄️ Niższa temperatura → dłuższe życie diody
- 🛡️ Zabezpieczenia → bezpieczny growbox
- 📄 Certyfikaty → zgodność z przepisami
Możesz mieć najlepsze LED-y, chłodzenie, sterowniki…
...ale jeśli dasz im zasilacz bez PFC, z ripple 25% i bez zabezpieczeń – to prosisz się o katastrofę.
Nie oszczędzaj 70 zł – oszczędzisz 700 zł (i nerwy).
Zasilacz to nie dodatek. To SERCE Twojej lampy LED.