Jak poprawnie montować źródła światła LED – poradnik dla praktyków

🔧 WSTĘP

Źródło światła LED nie działa „bo świeci”. Działa, bo jest dobrze zamontowane.

Możesz mieć najlepszy COB, najdroższy quantumboard, najbardziej high-endową taśmę LED.

Ale jeśli:

• nie przykręcisz porządnie,
• nie odprowadzisz ciepła,
• nie podłączysz zgodnie z polaryzacją i logiką prądu,

…to nie będzie lampy. Będzie grzałka, zwarcie albo śmierć diody po cichu.

Ten poradnik powstał z potrzeby:

• pokazania, że montaż LED-a to mechanika, termika i elektryka naraz,
• rozprawienia się z mitami: „przyklej i gra”, „3M wystarczy”, „driver sam dopasuje”,
• dania Ci praktycznych, mierzalnych, powtarzalnych instrukcji,
• niezależnie czy robisz lampę DIY do growboxa, czy testujesz prototyp pod produkcję.

Jeśli chcesz, żeby Twój LED nie świecił tylko dziś, ale też za rok – to jesteś w dobrym miejscu.

💡 MODUŁ 1: Typy źródeł światła LED

Czyli co świeci, jak działa i dlaczego każdy typ LED-a wymaga innego podejścia

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

LED to nie tylko „diody”.
To może być:

• jeden kawałek krzemu na ceramicznej płytce z dwoma padami (COB),
• sto mikro-SMD na cienkiej płytce (strip),
• duży panel PCB z setkami diód i złączami (quantumboard),
• albo wielka aluminiowa belka z driverem i klipsami (bar).

Każdy z nich:

• ma inne napięcie/prąd,
• inaczej się chłodzi,
• inaczej się montuje.

I jak się pomylisz – możesz go:

• przegrzać,
• uszkodzić mechanicznie,
• albo w ogóle nie zapalić, bo nie trafiłeś w polaryzację.

🧩 CZĘŚĆ 1: COB (Chip-on-Board)

Opis:

• Jeden duży chip LED lub matryca chipów w jednym punkcie,
• montowane na ceramicznym lub aluminiowym podkładzie,
• dwa duże pady: + i –
• wymagają solidnego chłodzenia + pasty termicznej

Zasilanie:

• Zazwyczaj stały prąd (CC) – np. 1050 mA, 1400 mA, 2100 mA
• Napięcie zależne od modelu: 30–45 V

Zastosowanie: Growlampy, naświetlacze, lampy punktowe, DIY

✅ Wysoka gęstość światła
❌ Trudne chłodzenie, wymaga pasty i śrub

🌱 CZĘŚĆ 2: Quantumboard (QB, np. Samsung LM301H)

Opis:

• Duża płytka PCB, często 15×30 cm lub większa
• Setki małych LED-ów SMD
• Często w wersji „plug & play” – z konektorami, padami lub szybkozłączkami

Zasilanie:

• Zwykle stały prąd (CC): 2000–3000 mA
• Napięcie zależne od układu szeregowego LED-ów: często ~48 V

Zastosowanie: Growbox, indoor, DIY, konstrukcje low-profile

✅ Równomierne światło, łatwy montaż
❌ Duża powierzchnia – trzeba ją dobrze rozproszyć termicznie

🟦 CZĘŚĆ 3: Bar (listwa LED, lightbar, batten)

Opis:

• Sztywna listwa z LED-ami SMD i aluminiowym profilem
• Często gotowa z zasilaniem (driver inside) lub zasilana DC
• Może mieć klipsy, osłony, złącza plug-in

Zasilanie:

• DC 24 V lub zintegrowany driver AC
• Prąd do 1–2 A / listwa

Zastosowanie: Growlampy liniowe, belki w szklarniach, oświetlenie przemysłowe

✅ Montaż na klik, szybkie łączenie w szeregi
❌ Uważaj na różnice napięć i rodzaje konektorów

🧵 CZĘŚĆ 4: Strip (taśma LED)

Opis:

• Elastyczna taśma PCB, często z warstwą samoprzylepną
• LED-y 2835, 5050, 3528 – montowane SMD
• Warianty: bez IP, z IP65 (żel), z IP67 (powlekana)

Zasilanie:

• Zazwyczaj DC 12 V lub 24 V
• Dość duże spadki napięcia przy dłuższych odcinkach

Zastosowanie: Akcenty świetlne, doświetlenie, DIY, seedlingi

✅ Łatwe w montażu
❌ Szybko się grzeją bez radiatora, z czasem się odklejają

🔳 CZĘŚĆ 5: Matrix / Array (np. Bridgelux Vesta, CSP matrix)

Opis:

• Duża płytka z równomiernie rozmieszczonymi mikrochipami
• Nie przypomina klasycznego COB-a ani stripa
• Może mieć własne sterowanie (CCT tunable, dimming)

Zasilanie:

• CC lub CV, zależnie od modelu
• często zintegrowany układ drivera (IC)

Zastosowanie: Zaawansowane oprawy, HCL, lampy do fotografii i medycyny

✅ Bardzo równomierne światło, wysoka jakość
❌ Wysoka cena, wymaga zaawansowanego sterowania

📚 ŹRÓDŁA:

• CREE, Citizen, Bridgelux – datasheety COB
• HLG, Kingbrite – specyfikacje quantumboard
• Osram, Samsung – dokumentacja barów i taśm
• TE Connectivity – Design Guide for LED Arrays
• IEC 62031 – LED Modules for General Lighting – Safety Requirements

✅ WNIOSKI:

• Montaż źródła światła LED zaczyna się od tego, co właściwie montujesz.
• Każdy typ ma inny:
  • sposób zasilania,
  • sposób chłodzenia,
  • sposób fizycznego mocowania.
• Nie wrzucaj COB-a na taśmę 3M, nie lutuj quantumboarda bez pasty, i nie zakładaj, że każda taśma LED działa tak samo.

🔩 MODUŁ 2: Montaż mechaniczny źródeł światła LED

Co przykręcić, czym to zrobić i czemu taśma dwustronna nie zawsze znaczy dobrze

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

Źródło światła LED musi być:

• sztywno zamocowane,
• dobrze dociśnięte do radiatora,
• i nie może się ruszać – nawet o pół milimetra.

Bo jeśli:

• się przesunie → kontakt termiczny znika,
• poluzuje się śruba → styki się rozłączają,
• odklei się taśma → LED się przegrzewa.

Montaż mechaniczny = fizyczna podstawa działania całej lampy.

🛠️ CZĘŚĆ 1: Metody mocowania

🔩 CZĘŚĆ 2: Śruby – klasyka dla COB i QB

• Używaj śrub M2/M3 z podkładką sprężynującą
• Nie dociągaj „na chama” – PCB to nie żeliwo
• Zawsze daj coś termoprzewodzącego między LED a radiator:
  • pasta (np. Arctic MX-4, Dow Corning),
  • pad (np. Bergquist, 3M),
  • folia mikowa + smar (gdy potrzebna izolacja galwaniczna)

🔧 Przykład: COB Bridgelux Vero + holder + pasta + M3 x 6 mm = wzorcowy montaż

🧷 CZĘŚĆ 3: Klipsy i holdery

• Dla COB-ów: typowe holdery od producenta (Bridgelux, Citizen)
• Dla barów: plastikowe klipsy mocujące, czasem z zatrzaskiem
• Dobrze rozprowadzają nacisk → nie pękają chipy
• Montaż bez pasty? NIE – tylko z pastą lub padami

🧲 CZĘŚĆ 4: Taśmy i kleje

🔘 Taśma termiczna dwustronna:

• Do lekkich źródeł LED (np. strip, mała płytka)
• Szybka, czysta, ale:
  • traci właściwości w temperaturze >80°C
  • nie daje tak dobrego przewodzenia ciepła jak pasta/pad

🔘 Klej termoprzewodzący:

• Do trwałego montażu – np. LED 10 W w uchwycie DIY
• Trzyma jak beton, ale:
  • nie demontujesz bez zniszczenia
  • wymaga równomiernego rozsmarowania

🧽 CZĘŚĆ 5: Przygotowanie powierzchni – najczęściej pomijane, najważniejsze

• Powierzchnia radiatora = czysta, sucha, gładka
• Usuń tlenki, kurz, resztki starej pasty
• Jeśli dajesz taśmę lub klej – odtłuść izopropanolem
• Nawet najlepszy smar nie pomoże, jeśli montujesz LED-a na kurz i nadzieję

📚 ŹRÓDŁA:

• Bridgelux – Application Note: COB Mounting
• Cree – Thermal Interface Guidelines
• Bergquist – TIM Material Selection Guide
• Arctic – Pasta vs. Pad: Conductivity vs. Convenience
• IEC 62031 – Safety for LED Modules

✅ WNIOSKI:

• Mechaniczne mocowanie LED-a to nie „przykręcić i zapomnieć” – to krytyczny punkt całego systemu.
• Zły docisk = brak chłodzenia = śmierć LED-a przez przegrzanie.
• Zawsze pytaj:
  • Czy to będzie gorące?
  • Czy to się ruszy?
  • Czy mogę to zdemontować później?
• I wtedy wybierasz metodę – nie wcześniej.

🌡️ MODUŁ 3: Montaż termiczny

Dlaczego LED-y nie umierają od prądu – tylko od temperatury. A dokładniej: od złego przekazania ciepła.

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

LED świeci. Ale przy okazji – grzeje się. I to bardzo – zwłaszcza COB i mocne quantumboardy.

Problem nie jest w tym, że LED się nagrzewa. Problem jest w tym, co z tym ciepłem zrobisz.

Bo jeśli nie odprowadzisz go szybko i sprawnie do radiatora – LED sam się ugotuje.

W tym module:

• jak działa przekazywanie ciepła z diody do radiatora,
• co to jest R_th,
• jak wybrać pastę / pad / izolator,
• i kiedy trzeba LED-a elektrycznie odseparować od radiatora.

🔥 CZĘŚĆ 1: R_th – rezystancja termiczna styku

Tak jak rezystancja w prądzie, tak w termice mamy R_th:

R_th = ΔT / P

Gdzie:

• ΔT = różnica temperatury między LED a radiatorem
• P = moc cieplna do odprowadzenia (czyli waty straty LED-a)

Przykład:
LED 100 W, sprawność 40% ⇒ 60 W idzie w ciepło
R_th = 1 K/W ⇒ 60 W × 1 K/W = 60 K = 60°C różnicy
Jeśli radiator ma 40°C, to chip ma 100°C.
Jeśli R_th rośnie do 2 K/W? LED ma 160°C. I umiera.

🧴 CZĘŚĆ 2: Co daje niskie R_th? Czyli o warstwie między LED a radiatorem

• Pasta termoprzewodząca (thermal grease)
  • Najniższe R_th (~0.1–0.5 K/W)
  • Idealna do COB, QB, bar
  • Trzeba dać cienką warstwę – grubo = gorzej
  • Może wysychać po czasie (zależnie od formuły)
• Pad termiczny (TIM pad)
  • Gotowy plaster, np. 0.5 mm
  • Czyste, łatwe, bez bałaganu
  • R_th wyższe niż pasta (~0.5–1.5 K/W)
  • Dobre do średnich mocy, tam gdzie liczy się szybkość montażu
• Klej termoprzewodzący
  • Montuje i przewodzi ciepło
  • R_th średnie (0.5–1 K/W)
  • Trwale łączy, nie rozbierzesz bez zniszczenia

🧼 CZĘŚĆ 3: Powierzchnie – czystość = przewodność

• Radiator i spód LED-a muszą być płaskie i gładkie
• Zanieczyszczenia = poduszki powietrzne = R_th idzie w kosmos
• Najlepiej: przeszlifowana powierzchnia + czyszczenie IPA (izopropanolem)

🧲 CZĘŚĆ 4: Izolacja galwaniczna – kiedy radiator nie może być „na masie”

Problem: Niektóre COB-y lub bar LED mają elektrycznie aktywne podłoże → ich metalowy spód jest połączony z minusem lub plusem

Jeśli radiator też jest metalowy i połączony z obudową/linią PE:

• może dojść do zwarcia albo porażenia
• lub zakłóceń i błędnego działania drivera

Rozwiązania:

• Pad silikonowy z izolacją galwaniczną (np. Keratherm, Sil-Pad)
• Folia mikowa + pasta
• Podkładki ceramiczne (np. alumina) pod śruby

❄️ CZĘŚĆ 5: Dobór radiatora – tylko krótko, na potrzeby termiki

• Dla LED 100 W o sprawności 40% = 60 W ciepła
• Radiator o R_th ≤ 0.5 K/W = +30°C względem otoczenia
• Jeśli masz R_th 1.0 K/W = +60°C → niebezpieczne

💡 W growlampach z pasywnym chłodzeniem:

• 240 W potrzebuje minimum 800–1000 cm² aktywnego radiatora
• z wentylatorem – może być mniejszy, ale wymaga czyszczenia

📚 ŹRÓDŁA:

• Bridgelux – Thermal Design Application Note
• CREE – Managing Junction Temperature in LEDs
• Laird, Bergquist – TIM Material Performance Guide
• IEC 62471 – LED Safety and Thermal Considerations

✅ WNIOSKI:

• Nie wystarczy LED przykręcić – trzeba go schłodzić.
• Każda warstwa między chipem a radiatorem = opór termiczny.
• Pasta = najlepszy przewodnik, ale wymaga ostrożności.
• Pad = kompromis między wygodą a wydajnością.
• A jak LED „się świeci, ale grzeje” – to wkrótce będzie „nie świeci”.

⚡ MODUŁ 4: Montaż elektryczny

Czyli jak puścić prąd przez LED-a bez błędów, zwarć i smrodu z konektora

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

Nie ważne, jak dobrze zamontujesz LED mechanicznie i termicznie – jeśli źle podłączysz prąd, to:

• nie zaświeci,
• zaświeci na chwilę i padnie,
• albo zrobi zwarcie i wyłączy driver / spali ścieżkę.

W tym module:

• jak dobrać kabel i złącze,
• jak nie pomylić polaryzacji,
• jakie są rodzaje zasilania LED (CC vs. CV),
• i co robić, żeby „+” znaczyło naprawdę „+”.

⚙️ CZĘŚĆ 1: Rodzaje zasilania LED

🪛 CZĘŚĆ 2: Polaryzacja – czyli + to nie opcja

LED to dioda → działa tylko w jedną stronę.

Polaryzacja jest krytyczna:

• + musi iść na anodę,
• – na katodę.

Typowe objawy złej polaryzacji:

• LED nie świeci
• driver „klika” lub wchodzi w protect
• w skrajnym przypadku: dioda się uszkadza

Rozwiązanie:

• zawsze sprawdź datasheet
• oznacz przewody i pady (kolor, etykieta, marker)
• jeśli masz więcej niż 2 przewody – zawsze sprawdź miernikiem!

🔌 CZĘŚĆ 3: Jakie złącza stosować?

WAŻNE:

• Złącze ≠ tylko „pasuje”.
• Musi:
  • przenosić prąd bez grzania się,
  • mieć dobry docisk,
  • nie luzować się po czasie.

🧵 CZĘŚĆ 4: Dobór przewodu

• Do drivera = zawsze kabel 3-żyłowy (L/N/PE)
• Do LED = 2 żyły + oznaczenie kolorami (czerwony +, czarny –)

⚠️ CZĘŚĆ 5: Typowe błędy

• Zamiana + i – przy CC driverze → grzmot LED-a
• Za cienki przewód → grzeje się, spada napięcie
• Złącze „na wcisk” bez blokady → luzuje się po tygodniu
• Lutowanie bez izolacji → możliwe zwarcie o radiator
• Wtyczka odwrotnie wpięta → boom albo cisza

🧪 CZĘŚĆ 6: Jak sprawdzić poprawność podłączenia?

• ✅ Sprawdź multimetr na pinach LED-a – powinno być DC
• ✅ Zobacz, czy napięcie drivera pokrywa się z wymaganym przez LED
• ✅ Zaciskaj przewody w tulejkach – nie gołe linki do śrub
• ✅ Sprawdź opór między pinami i obudową (ma być ∞)

📚 ŹRÓDŁA:

• Mean Well – CC vs CV Driver Guidelines
• CREE – LED Polarity and Wiring Best Practices
• TE – Connector Current Ratings vs. Wire Gauge
• IEC 60598 – Wiring Safety Requirements for LED Fixtures

✅ WNIOSKI:

• LED to nie żarówka – każde źródło ma swoje wymagania elektryczne
• Polaryzacja, dobór kabla, jakość złącza – wszystko wpływa na to, czy LED świeci dobrze, czy w ogóle
• Nie bój się używać miernika – prąd nie działa na oko

💡 MODUŁ 5: Montaż COB LED

Od pasty termicznej po driver – krok po kroku, bez błędów

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

COB to koncentrat światła:

• jeden wielki chip,
• ogromny strumień,
• i niemałe wymagania: termiczne, mechaniczne, elektryczne.

Bo COB albo zamontujesz dobrze – albo zrobisz z niego grzałkę.

🧩 CZĘŚĆ 1: Budowa COB – co tu w ogóle mamy?

• Front: szkiełko fosforowe lub przezroczysta warstwa silikonu – NIE DOTYKAĆ
• Podkład: aluminiowy lub ceramiczny substrat – kontakt termiczny
• Pady: + i – do lutowania lub holdera
• Dziury montażowe: zwykle 2 lub 4, do śrub M2/M3

📌 Uwaga: część COB-ów ma elektrycznie aktywne podłoże – nie zawsze możesz je przykręcić wprost do radiatora.

🧴 CZĘŚĆ 2: Przygotowanie radiatora

1. Sprawdź płaskość – nie może być garbów i rysek
2. Oczyść powierzchnię z oleju, kurzu i paprochów
3. Nałóż cienką warstwę pasty termoprzewodzącej (lub pad)
   • pasta: rozprowadź cieniutko szpatułką lub kartą
   • pad: przyklej i dociśnij bez bąbli

🔩 CZĘŚĆ 3: Mocowanie COB-a

• Użyj śrub M2/M3 z podkładką sprężynującą
• Użyj klucza dynamometrycznego jeśli zalecany (np. 0.3–0.5 Nm)
• Nie przekręcaj! Pęknięty COB = koniec
• Jeśli używasz holdera – dociśnij równomiernie, w 2–4 punktach

💡 Schemat warstw: Śruba → podkładka → COB → pasta/pad → radiator

🔌 CZĘŚĆ 4: Podłączenie zasilania

Opcja 1: Lutowanie

• Oczyść pady + i –
• Użyj cienkiego drutu (np. 0.5 mm²), cynuj końcówki
• Lut krótki i czysty – nie zalewaj całego pola
• Zabezpiecz przewód przed ruszaniem – najlepiej podklej termoglue lub uchwyt

Opcja 2: Holder z konektorami

• COB klika się w holder
• Złącza sprężynowe – wkładasz przewód bez lutowania
• Szybsze, ale mniej elastyczne pod kątem customów

⚡ CZĘŚĆ 5: Zasilanie – dobór drivera

• COB-y działają zazwyczaj w trybie stałego prądu (CC)
• Sprawdź w datasheet:
  • np. 36 V @ 1400 mA → driver 1400 mA CC, napięcie 30–42 V
• Podłącz + do +, – do –

🛑 Odwrotna polaryzacja = LED zgaśnie i już nie wróci

🔥 CZĘŚĆ 6: Test i sprawdzenie

• ✅ sprawdź temperaturę powierzchni (IR termometrem)
• ✅ sprawdź napięcie na wyjściu drivera
• ✅ sprawdź, czy LED świeci równo, bez migania
• ✅ dotknij przewodów – nie mogą się grzać

📚 ŹRÓDŁA:

• Citizen Electronics – COB Mounting Guide
• Bridgelux – Thermal and Mechanical Design for Vero Series
• Luminus Devices – COB LED Assembly Guidelines
• Arctic – Pasta termoprzewodząca vs. pad – porównanie praktyczne

✅ WNIOSKI:

• COB LED to dioda z wielkim potencjałem – ale też z wrażliwością na błąd montażu
• Pastę daj cieniutko, śrubę dokręć z czuciem, polaryzacji nie pomyl
• Jak wszystko zrobisz dobrze – świeci latami i daje stabilny, czysty strumień.

🟫 MODUŁ 6: Montaż quantumboarda

Dużo światła, mało miejsca, sporo ciepła – i zero pasty. Jak to ogarnąć dobrze

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

Quantumboard (QB) to duża płytka PCB z setkami LED-ów SMD. Często wygląda jak cienki panel z czterema dziurami montażowymi i jednym małym złączem z boku.

Ale nie daj się nabrać – to:

• wysokoprądowe urządzenie (~240 W),
• które oddaje sporo ciepła,
• nie ma wentylatora,
• i jak go zamontujesz źle – grzeje się, wygina, migocze albo zdycha po cichu.

🔩 CZĘŚĆ 1: Montaż mechaniczny

• Typowe wymiary:
  • 60 × 15 cm, 30 × 30 cm, 40 × 25 cm itd.
  • grubość: 1.6 mm PCB z warstwą aluminiową (MCPCB)
• Śruby M3 z nylonową podkładką – nie pękaj PCB!
• W 4 punktach lub na dystansach, jeśli backplate = radiator
• NIE przylepiaj taśmą – PCB się wygina → pękają ścieżki

💡 Najlepsza metoda:
quantumboard → dystanse → aluminiowa płyta (backplate) → radiator lub rama

❄️ CZĘŚĆ 2: Montaż termiczny

• Quantumboardy zwykle NIE wymagają pasty termicznej
• Ale muszą mieć metalowe podparcie / chłodzenie:
  • aluminiowy panel,
  • profil użebrowany,
  • pasywna obudowa-lampa
• Chcesz bez radiatora?
  • Max ~100 W na jedną płytkę 30 × 30 cm
  • Przy 240 W obowiązkowo: radiator, profil, dobra wentylacja

🔌 CZĘŚĆ 3: Montaż elektryczny

• Zasilanie:
  • Tryb: stały prąd (CC)
  • Prąd: 2000–3000 mA
  • Napięcie: 48–56 V (zależnie od modelu i układu diod)
• Złącza:
  • Szybkozłączki push-in (np. Molex Lite-Trap, WAGO)
  • Lub pady lutownicze – jeśli DIY

💡 Uwaga:
Zawsze sprawdź polaryzację na PCB – często bardzo słabo oznaczona
Sprawdź datasheet – niektóre QB mają multiple pad sets, ale tylko jedno wejście aktywne

🪛 CZĘŚĆ 4: Kable, konektory, bezpieczeństwo

• Kabel: linka 1.0–1.5 mm², oznacz kolorem + / –
• Przy dużych prądach (3 A) użyj przewodów z końcówkami tulejkowymi
• Zabezpiecz złącze – nie może wisieć, ruszać się ani dotykać radiatora
• Jeśli stosujesz zasilacz Mean Well – driver najlepiej zamontować osobno, poza radiatorem

🔦 CZĘŚĆ 5: Test i rozruch

• ✅ napięcie drivera (czy pasuje do wymagań QB)
• ✅ temperaturę po 30 minutach (czy nie przekracza 60–70°C na powierzchni)
• ✅ równość świecenia – czy wszystkie diody pracują
• ✅ brak drgań i naprężeń na PCB (czy nie jest wyginane)

📚 ŹRÓDŁA:

• Horticulture Lighting Group – QB Mounting Guide
• Samsung LM301H – Thermal Design Guidelines
• Mean Well – LED Driver Current Matching Best Practices
• Molex – Push-In Connectors for LED Boards

✅ WNIOSKI:

• Quantumboardy to świetne źródła światła – ale wymagają solidnej mechaniki
• Chłodzenie = metalowy panel + wentylacja
• Zasilanie = CC driver z dopasowanym napięciem
• Złącze = lepiej za sztywno niż za luźno

🟥 MODUŁ 7: Montaż bar LED / listwa / liniowa

Długa, cienka, jasna – i bardzo wrażliwa na termikę i zasilanie

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

Liniowe moduły LED – tzw. bary – wyglądają niewinnie:

• aluminiowa listwa,
• kilkadziesiąt LED-ów,
• z jednej strony kabel lub złącze.

Ale mimo prostoty formy, bar:

• grzeje się jak COB,
• ma słabe chłodzenie przez przekrój,
• i często ma ograniczoną możliwość naprawy, jeśli coś pójdzie źle.

W tym module:

• jak przykręcić bar, żeby się nie wyginał,
• jak odprowadzić ciepło bez wentylatora,
• jak podłączyć zasilanie, żeby nie było spadków napięcia i efektu „ciemniejszego końca”.

🔩 CZĘŚĆ 1: Budowa listwy LED

• Front: PCB z diodami SMD – zwykle 2835, 3014, 3030, LM301
• Tył: aluminiowy profil (radiator pasywny)
• Długość: od 30 do 120 cm
• Zasilanie: przez kable lub złącze (push-in, XT30, screw-in)
• Czasem: zintegrowany driver (AC), ale częściej – zasilanie DC 24–48 V z zewnętrznego źródła.

🧱 CZĘŚĆ 2: Montaż mechaniczny

• Montuj w kilku punktach (min. 2 na każdą 60 cm długości)
• Użyj dystansów lub klipsów – najlepiej z tworzywa lub z silikonową podkładką
• NIE montuj bezpośrednio do plastiku lub drewna – brak przewodnictwa cieplnego

💡 Jeżeli listwa się wygina: mikropęknięcia w PCB, nierównomierne chłodzenie, skrócona żywotność

❄️ CZĘŚĆ 3: Termika – niby radiator, ale czy na pewno?

• Aluminiowa baza ≠ wystarczający radiator przy >20 W
• Dla belki 50 W pasywnej zaleca się:
  • profil min. 50–60 mm szerokości
  • użebrowanie, pionowy montaż, swobodny przepływ powietrza
• Przy większej mocy → warto dać aktywny przepływ powietrza (nawiew lub radiator pod listwą)

🔌 CZĘŚĆ 4: Zasilanie – jak podpiąć bar LED

• ✅ Zawsze sprawdź polaryzację i napięcie
• ✅ Stosuj przewód min. 0.5–1 mm²
• ✅ Unikaj długich przewodów – spadki napięcia = „ciemny koniec listwy”

🪛 CZĘŚĆ 5: Łączenie wielu listw w jednym układzie

• Jeśli łączysz szeregowo – musisz zapewnić stałe napięcie (CV)
• Jeśli równolegle – zasilanie musi wytrzymać sumę prądów
• Stosuj rozgałęźniki, WAGO, śrubowe terminale z oznaczeniem +/–

💡 Zawsze mierz napięcie na końcu najdalszej listwy – spadki 1–2 V = spadek jasności do 80–90%

📚 ŹRÓDŁA:

• Samsung – Linear LED Bar Modules Thermal Management
• Osram – Bar LED Mounting and Safety Notes
• Mean Well – 24V CV Driver Matching Guide
• WAGO – Low Voltage LED Power Distribution White Paper

✅ WNIOSKI:

• Montaż listwy LED to nie tylko dwie śrubki – to:
  • kontakt termiczny,
  • podparcie mechaniczne,
  • prawidłowe zasilanie.
• Jeśli bar LED się grzeje, wygina, świeci nierówno – masz błąd w montażu, nie w produkcie.

🟨 MODUŁ 8: Montaż taśmy LED

Niby prosto – a jednak to najczęściej źle montowany typ LED-a

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

Taśma LED wygląda jak banalny produkt:

• jest giętka,
• ma samoprzylepny spód,
• i zasilanie DC 12/24 V.

Ale jak ją:

• nakleisz na drewno → się przegrzewa,
• zasilisz z jednego końca → świeci nierówno,
• dasz zbyt długi odcinek → spadki napięcia robią z niej lampki choinkowe.

Taśma LED potrzebuje:

• radiatora (tak, serio),
• dobrego zasilania,
• i prawidłowego mocowania – a nie tylko 3M.

📏 CZĘŚĆ 1: Budowa i warianty taśm LED

💡 Im większe diody (np. 5050), tym więcej ciepła i prądu → większe wymagania montażowe

🧱 CZĘŚĆ 2: Podłoże = radiator

Mit: można przykleić taśmę LED do drewna, plastiku albo szyby.
Prawda:

• Taśma LED grzeje się bardziej niż wygląda
• Klej traci przyczepność w 60–70°C
• Diody degradowane cieplnie = spadek jasności, zmiana koloru, martwe piksele

Rozwiązanie:

• Profil aluminiowy (najlepiej anodowany)
• lub aluminiowa listwa jako radiator
• taśma termoprzewodząca lub klej + mechaniczne mocowanie (np. przezroczysta osłona dociskowa)

🧴 CZĘŚĆ 3: Klejenie – i dlaczego 3M to nie wszystko

Fabryczna taśma 3M:

• Działa, jeśli:
  • podłoże to aluminium,
  • jest czyste, odtłuszczone,
  • nie ma kurzu, wilgoci, palców

Lepsze alternatywy:

• taśma termoprzewodząca dwustronna
• klej termiczny (np. AG Thermoglue)
• lub klasycznie: docisk taśmy przez osłonę profilu

🔌 CZĘŚĆ 4: Zasilanie taśmy LED – niby łatwo, ale...

• 12 V taśmy są bardziej wrażliwe na spadki niż 24 V
• Przewody zasilające min. 0.75–1 mm², możliwie krótkie
• Złącza lutowane lub skręcane – NIE „wciśnięte” bez zabezpieczenia

🌡️ CZĘŚĆ 5: Jak poznać, że taśma jest źle zamontowana?

• gorąca w dotyku (powyżej 70°C)
• przygasa po kilku minutach
• segmenty świecą nierówno
• taśma zaczyna się odklejać
• pojawiają się przebarwienia w fosforze (żółknięcie, brązowienie)

📚 ŹRÓDŁA:

• Osram – LED Strip Thermal Management
• Nichia – Degradation Patterns in Improper Strip Mounting
• 3M – VHB Tape Application for High Temp Electronics
• Mean Well – Powering LED Strips Efficiently

✅ WNIOSKI:

• Taśma LED to nie zabawka – to układ o mocy 10–20 W na metr
• Klej to za mało – musi być radiator
• Zasilanie z dwóch końców i dobry przekrój kabla = pełna jasność bez martwego końca
• LED-y nie gasną nagle – gasną powoli, od złego montażu

🧪 MODUŁ 9: Test po montażu

Nie zakładaj, że działa. Sprawdź, zanim się przekonasz za późno.

🧠 WSTĘP – Na chłopski rozum:

LED nie mówi, że coś jest źle.

• Nie dymi (do czasu),
• nie błyska (czasem tylko raz),
• czasem świeci przygaszony, nierówno albo na pół mocy.

I to wystarczy, żeby:

• skrócić żywotność o 70%,
• rozgrzać złącze do 100°C,
• lub po prostu nie mieć światła w najgorszym momencie.

W tym module:

• co i czym sprawdzić po montażu,
• jakie objawy = natychmiast popraw,
• jak poznać, że LED się grzeje lub styka źle,
• i co mierzyć zanim zamkniesz obudowę.

🧰 CZĘŚĆ 1: Narzędzia do testu

⚡ CZĘŚĆ 2: Test elektryczny – czy w ogóle jest kontakt?

• napięcie na wyjściu drivera
• napięcie bezpośrednio na padach LED
• ciągłość przewodów między driverem a LED
• polaryzację – + i – nie mogą być odwrócone (nawet na moment!)

💡 Jeśli LED się nie świeci, a driver „tyka” lub wchodzi w protect → 99% że zwarcie lub brak obciążenia

🌡️ CZĘŚĆ 3: Test termiczny – czy się nie grzeje za mocno?

• Po 10–15 minutach pracy sprawdź temperaturę LED-a lub radiatora

Dopuszczalne:

• LED COB: max 80–90°C na podłożu
• radiator QB/bar: do 65–70°C
• taśma LED: do 55–60°C na pasku

🔴 Jeśli masz:

• 100°C na COB → coś nie styka (pasta, śruba, pad)
• grzejące się złącze → za cienki przewód / za luźny styk
• gorące kable → za duży prąd albo słabe połączenie

🔍 CZĘŚĆ 4: Co jeszcze warto sprawdzić?

• Czy wszystkie segmenty LED świecą (w taśmach)
• Czy nie ma martwych pikseli (w COB-ach czasem zbyt wysoka temp = padnięcie jednej sekcji)
• Czy nie ma odklejenia od radiatora (QB i bary mogą się odkształcić)
• Czy styki są sztywne – NIE „na dotyk”
• Czy złącza nie „klikają” przy ruszaniu

🧯 CZĘŚĆ 5: Kiedy testować zasilaczem, nie driverem?

• Jeśli nie jesteś pewien polaryzacji
• Jeśli LED był długo nieużywany lub pochodzi z niepewnego źródła
• Jeśli chcesz zrobić „soft start” z ograniczeniem prądu

→ użyj zasilacza laboratoryjnego CV z ograniczeniem prądu i powoli zwiększaj napięcie do momentu zaświecenia

📚 ŹRÓDŁA:

• CREE – Thermal Testing of LED Systems
• Mean Well – Driver Startup Behavior and LED Load Testing
• Bridgelux – COB Startup Guidelines
• Fluke – Electrical Testing in Low-Voltage LED Circuits

✅ WNIOSKI:

• LED świeci = dobrze.
• LED świeci równo, nie grzeje się, nie mruga = dopiero wtedy OK.
• Nie zamykaj lampy, dopóki:
  • nie sprawdzisz temperatury,
  • nie zmierzysz napięcia na LED-ach,
  • nie masz 100% pewności, że wszystko siedzi jak trzeba.

🧰 MODUŁ 10: Przykładowe zestawy montażowe

Światło na 3 sposoby: punktowe, powierzchniowe i liniowe – w wersji DIY z pełną checklistą

🔶 SCENARIUSZ 1: COB 100 W (np. Bridgelux Vero29, 36 V, 2800 mA)

Cel: lampa punktowa, np. do namiotu 60×60 lub reflektora
Tryb zasilania: CC (stały prąd)

🔧 Komponenty:

• COB LED: Bridgelux Vero29
• Pasta termoprzewodząca: Arctic MX-4
• Radiator: aluminiowy, R_th < 1.0 K/W, z wentylatorem
• Driver: Mean Well HLG-120H-C2800
• Złącze: GX16 2-pin
• Przewód: 2×1.0 mm² linka + tulejki
• Uchwyt: COB holder od producenta + śruby M3 z podkładkami

🔄 Montaż krok po kroku:

1. Przetrzyj radiator, nałóż cienką warstwę pasty
2. Umieść COB, zamocuj holderem lub śrubami (nie za mocno)
3. Podłącz driver → sprawdź polaryzację +/–
4. Zasil driver z 230 V (L/N/PE z końcówkami)
5. Po 10 min pracy: sprawdź temperaturę COB i radiatora
6. Gotowe – światło punktowe, wysokie CRI, full power

🟦 SCENARIUSZ 2: Quantumboard 240 W (np. LM301H, HLG QB288)

Cel: doświetlenie powierzchni 80×80 do 120×120 cm
Tryb zasilania: CC (stały prąd)

🔧 Komponenty:

• QB panel: 2× QB288 V2
• Backplate: aluminiowy płaskownik 30×30 cm
• Driver: Mean Well HLG-240H-C2100
• Montaż: dystanse M4, nylonowe podkładki
• Przewody: 2×1.5 mm² + szybkozłączki WAGO
• Zasilanie: IEC C13 (z komputera – sztos) + puszka z bezpiecznikiem

🔄 Montaż krok po kroku:

1. Przykręć QB do backplate przez dystanse
2. Podłącz przewody – zaznacz polaryzację
3. Podłącz driver, zamocuj go do osobnego elementu (nie do radiatora QB)
4. Włącz i sprawdź:
   • czy wszystkie LED-y świecą,
   • czy backplate nie przekracza 65°C
5. Montuj do lampy, gotowe

🟨 SCENARIUSZ 3: Taśma LED 5 m (np. 24 V, 14.4 W/m)

Cel: doświetlenie dolne / boczne, propagacja, seedlingi
Tryb zasilania: CV (stałe napięcie)

🔧 Komponenty:

• LED strip: 5 m 24 V, 14.4 W/m
• Profil aluminiowy: 2× 2.5 m, anodowany
• Taśma termoprzewodząca: 3M 8815
• Zasilacz: Mean Well LRS-150-24
• Złącze: WAGO 221 + przewody 2×1 mm²
• Osłona: PMMA, mleczna, na klik

🔄 Montaż krok po kroku:

1. Wyczyść profil, odtłuść, naklej taśmę termiczną
2. Przyklej taśmę LED – bez bąbli i fałd
3. Zasilaj z dwóch końców (do 5 m to must-have)
4. Podłącz do drivera przez WAGO
5. Test: świeci równo, końce nie ciemnieją, profil się nie grzeje
6. Gotowe – masz taśmę, która naprawdę działa

📚 ŹRÓDŁA:

• CREE – Application Examples for COB LED Systems
• Samsung – LED Module Assembly Examples
• Mean Well – Driver Pairing Charts by LED Type
• Bridgelux, HLG – Mounting and Wiring Guides

✅ WNIOSKI:

• Montaż LED to nie jeden „klik” – to:
  • pasta + docisk + polaryzacja + kabel + chłodzenie
  • i test na końcu, który robi różnicę
• Zrobisz to raz dobrze = świeci latami
• Skrócisz, odpuścisz, „będzie pan zadowolony” = reklamacja, awaria, dym

🧯 ZAKOŃCZENIE

Montaż LED-a to nie magia. To inżynieria styku, chłodzenia i prądu.

Na końcu dnia:

• nie pasta robi robotę, tylko cały przekrój od chipa do radiatora,
• nie kabel świeci, tylko LED podpięty z głową,
• nie złącze „klik” decyduje, tylko czy to „klik” przenosi 2 A bez grzania się.

Jeśli po tym poradniku:

• sprawdzasz polaryzację dwa razy – dobrze,
• mierzysz temperaturę COB-a – świetnie,
• nie dajesz taśmy LED bez radiatora – jesteś w gronie tych, którzy robią to raz i porządnie.

LED to nie jest „przykręć i zapomnij”.
To system, który działa wtedy, gdy wszystko kontaktuje, chłodzi i świeci razem.

Dzięki, że przeczytałeś.
Teraz niech świeci – i niech się nie grzeje.